Welke prijs is er verschuldigd bij aanneming van werk?

U zult er ongetwijfeld wel eens mee te maken hebben gehad: aanneming van werk. Ook wel een overeenkomst tussen een aannemer en een opdrachtgever genoemd. De aannemer levert een ‘’tastbaar’’ product op waartegenover een prijs door de opdrachtgever wordt betaald. Bijvoorbeeld het laten schilderen van een woning of pand, het bouwen van een schuur of het installeren van een badkamer. Veelal worden er in de overeenkomst van opdracht afspraken gemaakt over de prijs. Maar hier kan ook discussie over bestaan. Bijvoorbeeld in het geval er geen prijs is afgesproken of de prijs uiteindelijk hoger uitvalt dan in eerste instantie is afgesproken. Is de opdrachtgever in dit geval een prijs verschuldigd en zo ja hoe hoog moet deze prijs dan zijn?

Verschillende soorten prijsafspraken

De prijsafspraak (ook wel aanneemsom) is voor beide partijen van cruciaal belang. Er zijn verschillende mogelijkheden om de aanneemsom vast te stellen. Partijen kunnen bijvoorbeeld een vaste prijs overeenkomen. Een tweede mogelijkheid is het afspreken van een richtprijs. Dit houdt in dat de aannemer een schatting maakt van de kosten voor de opdracht. Wanneer de uiteindelijke kosten van de opdracht hoger uitvallen dan overeengekomen, kan de hogere prijs worden doorberekend aan de opdrachtgever. Voor richtprijzen heeft de wetgever vastgelegd dat de afgesproken richtprijs niet met meer dan 10% mag worden overschreden. Deze regel kent echter een uitzondering. In het geval dat een aannemer, de opdrachtgever heeft ingelicht dat de kosten hoger zullen uitvallen en hem de mogelijkheid heeft geboden deze te beperken, mag de afgesproken richtprijs met meer dan 10% worden overschreden. De aannemer dient de kostenverhoging tijdig aan de opdrachtgever door te geven. De voorgaande waarschuwingsplicht geldt ook voor opdrachten waarin de prijs afhankelijk is van de duur van de opdracht. Wanneer de opdracht langer duurt dan verwacht dient de aannemer dit tijdig te melden. Partijen kunnen er ook voor kiezen om geen prijsafspraak te maken, maar in plaats daarvan de aannemer de regie te geven en hem de uiteindelijke kosten te laten berekenen. De aannemer krijgt dan de werkelijk gemaakte uitvoeringskosten uitbetaald, welke bijvoorbeeld bestaan uit de materiaal- en arbeidskosten. Het is gebruikelijk om over deze kosten nog een opslagpercentage te rekenen om winst en andere onvoorziene kosten onder te brengen. Het is gebruikelijk om dit opslagpercentage van tevoren te bepalen. Regieovereenkomsten zijn geschikt voor opdrachten waarvan de kosten en tijdsduur vooraf lastig te bepalen zijn.

Onvoorziene omstandigheden

Tijdens de uitvoering van een opdracht kunnen zich onvoorziene omstandigheden voordoen, waardoor de opdracht bijvoorbeeld langer of korter duurt dan verwacht. Het is daarom van belang om in de prijsbepaling op te nemen wanneer er sprake is van meer- of minderwerk en welke kosten daarvoor in rekening mogen worden gebracht. Het komt voor dat tijdens een opdracht de opdrachtgever extra werkzaamheden wil laten verrichten. Voor deze extra werkzaamheden wordt niet altijd een nieuwe prijsafspraak gemaakt. Een vooraf overeengekomen prijs of richtprijs wordt daarom, bij uitvoering van extra werkzaamheden, mogelijk overschreden. Partijen dienen dus ook tijdens de uitvoering van de opdracht de prijsafspraken in de gaten te houden. Het is daarnaast verstandig om vast te leggen wie de kosten draagt van eventuele gebreken aan het opgeleverde werk, zodat dit in een later stadium geen geschilpunt wordt.

Toetsing en bewijslast

Wanneer in de overeenkomst een richtprijs, of zelfs helemaal geen prijs is overeengekomen, kan nadat het werk is opgeleverd en de aannemer heeft gefactureerd voor zijn werkzaamheden, er mogelijk discussie ontstaan over de prijs. Uit de wet volgt dat de opdrachtgever in dat geval een redelijke prijs verschuldigd is aan de aannemer. Wat een redelijke prijs is, is onder andere afhankelijk van de prijzen die de aannemer gewoonlijk hanteert voor gelijksoortige werkzaamheden en de verwachtingen die de aannemer bij de opdrachtgever heeft gewekt. De aannemer kan in principe zonder tussenkomst van de rechter de prijs aanpassen wanneer de opdrachtgever hem onjuiste gegevens heeft verschaft, welke voor een redelijke prijsbepaling van belang waren. Wanneer de aannemer de onjuistheid van de gegevens vooraf had moeten inzien en hier niet naar heeft gehandeld, vervalt voor hem de mogelijkheid om achteraf de prijs te wijzigen.

Wanneer de aannemer een redelijke prijs heeft gefactureerd aan de opdrachtgever, maar deze nalaat om over te gaan tot betaling van de factuur, kan de aannemer een gerechtelijke procedure starten. De opdrachtgever kan eveneens een procedure starten, wanneer de aannemer de gemaakte afspraken niet nakomt. Wanneer sprake is van kostenverhogende omstandigheden, welke niet aan de aannemer toerekenbaar zijn, kan de aannemer de rechter verzoeken de prijs aan de kostenverhoging aan te passen. De rechter toetst daarbij of de aannemer rekening had moeten houden met de betreffende omstandigheden die hebben geleid tot de kostenverhoging. In een gerechtelijke procedure waarbij de prijs een geschilpunt is, houdt de rechter bij de bepaling van een redelijke prijs rekening met de gewoonlijk bedongen prijzen welke gelden in de branche op het moment van het sluiten van de overeenkomst.

Daarnaast houdt de rechter rekening met de door partijen gewekte verwachtingen ten aanzien van de vermoedelijke prijs. Wanneer bijvoorbeeld een aannemer aangeeft zelf één week fulltime aan het werk te zijn en hij af en toe geholpen zal worden door een medewerker, kan de aannemer niet twee volle werkweken aan loon factureren. De aannemer heeft immers de verwachting gewekt dat de arbeidsuren en kosten van de betreffende medewerker beperkt zouden blijven. Wanneer partijen twisten over de vraag of er sprake is van een vaste prijs of een richtprijs, verdeelt de rechter de bewijslast. De opdrachtgever zal moeten aantonen dat een vaste prijs is overeengekomen en de aannemer moet bewijzen dat sprake is van een richtprijs.

Heeft u een geschil over (de te betalen prijs bij) aanneming van werk?

Bent u aannemer of opdrachtgever en bent u verwikkeld in een geschil over aanneming van werk en/of de te betalen prijs? Nova Legal staat u graag bij met advies of zo nodig in een gerechtelijke procedure.