Hybride werken; wat is het en welke aanbevelingen heeft de SER aan de regering gedaan?

De afgelopen jaren zijn werknemers en werkgevers meer hybride gaan werken. Hybride werken is een vorm van werken waarbij thuiswerken en werken op locatie gecombineerd wordt. Ook zijn werkenden in dat geval niet afhankelijk van een bepaald tijdsbestek waarin zij moeten werken. Daarnaast valt onder hybride werken de manier waarop dit georganiseerd wordt en hoe samenwerken gerealiseerd kan worden. De Sociaal Economische Raad (SER) als adviesorgaan voor de regering, waarin ondernemers, werknemers en onafhankelijke deskundigen samenwerken, heeft hierover een rapport uitgebracht.

De SER streeft naar maatschappelijke welvaart voor iedereen. Daarbij onderzoekt de SER diverse positieve en negatieve ontwikkelingen en geeft zij advies aan de regering hoe zij vorm kunnen geven aan bepaalde sociaal maatschappelijke ontwikkelingen. Zo heeft de SER ook het fenomeen hybride werken onder de loep genomen. Tijdens de coronacrisis is immers veelvuldig gebruik gemaakt van hybride werken. Hybride werken heeft volgens de SER veel voordelen. Te denken valt aan besparing in reistijd en reiskosten, een betere werk-privébalans en een hogere tevredenheid onder werknemers. Echter, er is ook een keerzijde. Hybride werken kan zorgen voor vervaagde grenzen tussen werk en privé en kan risico’s met zich meebrengen voor de gezondheid en veiligheid van werknemers. Hierbij kan gedacht worden aan de mentale gezondheid van werknemers, ook door het gebrek aan sociale contacten. Hybride werken is dan ook niet altijd geschikt. Dit hangt onder meer af van de functie van de werknemer, de persoonlijke (thuis)situatie van de werknemer en van de organisatie zelf. Er bestaat niet per definitie een recht op hybride werken.

Naar verwachting zal hybride werken in de toekomst een grotere rol gaan spelen. Niet alleen zal het werk plaats onafhankelijk uitgevoerd kunnen worden, maar ook tijdsonafhankelijk. Voor functies waarbij dat nu nog niet mogelijk is, benoemt de SER dat de ontwikkelingen in de techniek in de toekomst mogelijk veranderingen kunnen brengen.

Een van de belangrijkste aanbevelingen van de SER aan het kabinet is in het kader van de Wet flexibel werken en de Wet werken waar je wilt. Werknemers zouden meer zeggenschap moeten krijgen over waar ze werken. De werknemer kan bij de werkgever een verzoek indienen om de werkplek te wijzigen. De werkgever kan vervolgens een degelijke belangenafweging te maken tussen de belangen van de werknemer, werkgever en het team. De werkgever kan op dit moment een verzoek tot wijzigen van de werkplek alleen afwijzen op grond van zwaarwegende bedrijfsbelangen. De SER geeft in het rapport nog aan dat overleg tussen werkgevers en werknemers de basis zou moeten zijn bij dergelijke verzoeken.

Op dit moment biedt volgens de SER de Wet flexibel werken werknemers nog onvoldoende zeggenschap over de plaats waar zij werken. De Wet werken waar je wilt, biedt werknemers de mogelijkheid om een verzoek tot aanpassen van de werkplek in te dienen. Dit verzoek mag op dit moment worden afgewezen op grond van zwaarwegende bedrijfsbelangen. De SER geeft aan dat de juiste maatstaf de redelijkheid en billijkheid zou moeten zijn. Het is van belang dat er een goede balans ontstaat tussen zeggenschap en maatwerk, waarbij overleg en gezamenlijke afspraken worden gestimuleerd. Mochten werkgever en werknemer er dan samen niet uitkomen, kan de rechter alsnog bepalen of de beslissing in strijd is met de redelijkheid en billijkheid. Op grond van redelijkheid en billijkheid zouden werknemers volgens het advies van de SER meer zeggenschap krijgen en kunnen zij meer kansen van hybride werken benutten.

Daarbij kan het gunstig zijn om collectieve afspraken maken over hybride werken, bijvoorbeeld via een collectieve arbeidsovereenkomst of de ondernemingsraad. Indien er geen collectieve afspraken zijn gemaakt, kunnen zowel werkgever als werknemer terugvallen op de wettelijke bepalingen, maar zij kunnen in de individuele arbeidsovereenkomst maatwerk toepassen en onderling afspraken maken. De SER adviseert echter ook om op bedrijfsniveau beleid te maken over hybride werken. Te denken valt aan beleid over thuiswerk- en reiskostenvergoedingen, (on)bereikbaarheid en gezond en veilig werken.

Heeft u vragen over hybride werken of wilt u als werkgever weten hoe u vorm kunt geven aan deze vorm van werken? Onze juristen zijn gespecialiseerd in het arbeidsrecht en helpen u graag!