Een greep uit de praktijk: procederen waar je wilt?

Met regelmaat krijgen wij het verzoek een vordering te incasseren bij een buitenlandse klant. Ook deze week ontvingen wij een dergelijk verzoek. Uiteraard helpen wij graag bij een dergelijke hulpvraag. Echter, in sommige gevallen is het niet mogelijk om te procederen bij de Nederlandse rechter. Ook al is soms geprobeerd om in de algemene voorwaarden daarover het een en ander vast te leggen. In deze blog zullen we ingaan op de vraag of je altijd kunt procederen in een land naar keuze.

Het internationaal privaatrecht

Wanneer men handel drijft met buitenlandse klanten, dan zal op die overeenkomsten het internationaal privaatrecht van toepassing zijn. Dit internationale recht bepaalt onder anderen welk recht van toepassing is op een bepaalde kwestie, maar ook welke rechter bevoegd is om van het geschil kennis te nemen. Tussen de verschillende lidstaten van de Europese Unie gelden verschillende verordeningen – type Europese wetgeving – waarin onder andere deze kwesties geregeld worden. Een voorbeeld daarvan is de Brussel I – bis verordening (EEX-Vo), waarin onder andere de bevoegdheid van de rechter is vastgelegd bij burgerlijke en handelszaken in internationale procedures.

Hoofdregel en enkele uitzonderingen

In ons voorbeeld heeft onze cliënte goederen geleverd aan een klant, welke is gevestigd in België. Dit betreft een internationale handelszaak, waarvoor wij voor de bevoegdheid kijken in de verordening Brussel I – bis. In deze verordening is de hoofdregel bepaald: degene die een woonplaats heeft of gevestigd is in een bepaalde lidstaat, wordt ook opgeroepen voor het gerecht van die lidstaat. Dit betekent dus dat onze Belgische debiteur in principe opgeroepen moet worden voor de Belgische rechter.
De verordening kent enkele uitzonderingen, bijvoorbeeld dat er ook geprocedeerd mag worden in het land van de plaats waar de goederen geleverd hadden moeten worden. Ook dat helpt in ons voorbeeld onze cliënte helaas niet. Daarnaast kent de verordening nog uitzonderingen voor onder andere verzekeringskwesties, overeenkomsten met consumenten en arbeidsrechtelijke zaken.

Afwijken in de algemene voorwaarden

De verordening geeft aan dat partijen ook zelf een gerecht kunnen aanwijzen, welk gerecht kennis mag nemen over de geschillen die tussen de partijen ontstaan bij de overeenkomst(en). Dit heet een forumkeuze. Zo’n forumkeuze moet in principe schriftelijk worden vastgelegd. In het Nederlands recht kan dat door middel van het opmaken van algemene voorwaarden. In de algemene voorwaarden kan bijvoorbeeld de Nederlandse rechter bevoegd verklaard worden kennis te nemen van geschillen tussen partijen.
De verordening geeft daarnaast aan dat de algemene voorwaarden (of een ander schriftelijk stuk waarin de bevoegde rechter tussen partijen wordt aangegeven) wel moet voldoen aan de eisen die de wet daaraan stelt. Onze Nederlandse cliënte dient haar algemene voorwaarden dus wel conform het Nederlandse recht op te maken. In het Nederlands recht is vastgelegd dat er voor zaken die bij de kantonrechter dienen, dus onder andere zaken met een waarde tot € 25.000,00, geen forumkeuze kan worden vast gelegd. In dat geval bepalen de wettelijke bevoegdheidsregels welke rechter bevoegd is.

Verschil forumkeuze en rechtskeuze

Er bestaat nog wel eens verwarring tussen de forumkeuze en de rechtskeuze. Met een rechtskeuze wenst een partij een keuze te maken voor het recht dat van toepassing is op geschillen. In ons praktijkvoorbeeld had cliënte wel een rechtskeuze gemaakt, namelijk voor het Nederlandse recht. Op geschillen tussen haar en haar klanten is dus het Nederlandse recht van toepassing. Met een rechtskeuze is niet óók een forumkeuze gemaakt. Immers, het Internationaal Privaatrecht maakt onderdeel uit van het Nederlandse recht en dus zal een rechtskeuze geen verschil maken bij het bepalen van de bevoegde rechter. Een forumkeuze is dus een aparte keuze die gemaakt kan worden voor geschillen met een waarde boven de € 25.000,00.

Kortom, je kunt dus niet altijd kiezen waar je wilt procederen. Voor geschillen met een waarde van meer dan € 25.000,00 kun je dus in de algemene voorwaarden een forumkeuze maken, bijvoorbeeld een keuze voor de Nederlandse rechter. Een rechtskeuze is niet hetzelfde als een forumkeuze.
In ons voorbeeld had cliënte wel een rechtskeuze gemaakt, maar geen forumkeuze. Mocht er een gerechtelijke procedure gestart moeten worden, dan zullen wij moeten aankloppen bij de Belgische rechter.

Wilt u meer informatie over dit onderwerp of wilt u bijvoorbeeld uw algemene voorwaarden laten controleren? Onze juristen zijn gespecialiseerd in het verbintenissenrecht en helpen u graag!