Overeenkomst sluiten: aanbod en aanvaarding

We hebben het niet altijd door, maar elke dag sluiten consumenten en bedrijven overeenkomsten met elkaar. Een overeenkomst komt tot stand door middel van aanbod en aanvaarding. Klinkt vrij simpel. Toch zien we in de praktijk dat het lastiger ligt. Er wordt regelmatig geprocedeerd over de vraag of er een overeenkomst tot stand is gekomen of niet. In deze blog leggen we uit wanneer er een overeenkomst tot stand komt en wat hierbij belangrijk is.

Wederkerige overeenkomst

Er zijn verschillende soorten overeenkomsten met verschillende kenmerken. In deze blog gaan we uit van een wederkerige overeenkomst. Dit is een overeenkomst die voor beide partijen zowel rechten als plichten in het leven roept. Een overeenkomst kan mondeling of schriftelijk tot stand komen.

Aanbod en aanvaarding

Een rechtsgeldige overeenkomst kan alleen ontstaan wanneer er sprake is van een aanbod en een aanvaarding van dat aanbod.

Bij zowel aanbod als aanvaarding gaat het om een actieve handeling; de partijen verrichten een rechtshandeling. 

Aanbod

Voor een rechtsgeldige overeenkomst moet er eerst een aanbod zijn. De essentiële onderdelen van het aanbod moeten in het aanbod zijn opgenomen. Wanneer iemand bijvoorbeeld een tas wil verkopen, is het belangrijk dat de prijs hierbij staat. Dit is namelijk een essentieel onderdeel van het aanbod. ‘Wil je deze tas kopen?’ is geen concreet aanbod. ‘Wil je deze tas kopen voor €50?’ wel.

Aanvaarding

De andere partij kan door middel van een simpele ‘ja’ het aanbod accepteren. Aanvaarding is een ‘tot de aanbieder gerichte wilsverklaring’, hierover straks meer. Mensen kunnen ook een aanbod aanvaarden zonder een woord te zeggen. Dit is een stilzwijgende aanvaarding.

Een voorbeeld van een stilzwijgende aanvaarding:

Bij het tankstation staat een bord met een prijs per liter en een zelfservice tank. Dit is een aanbod: de belangrijkste zaak, de prijs, staat erbij. Een man aanvaardt het aanbod door te tanken bij het selfservicestation.

Na het aanbod en de aanvaarding van het aanbod is er in principe sprake van een overeenkomst. In principe, want zoals altijd in het recht, bestaan er uitzonderingen.

Klinkt simpel

Aanbod en aanvaarding klinkt vrij simpel, maar wat als de ene partij eigenlijk geen aanbod, of een ander aanbod wilde plaatsen? Er kan een verschil zijn tussen wat iemand doet of zegt, en wat diegene daadwerkelijk bedoelt. Dit noemen we een wilsgebrek. De wil en de verklaring stemmen niet met elkaar overeen.

Een voorbeeld: Johan wil een premium laptop verkopen voor €1000, maar zet hem per ongeluk €100 op zijn website. Er is dan een verschil tussen wat Johan bedoelt en wat Johan verklaart.

Wanneer Johan de premium laptop per ongeluk op zijn website zet voor €100 in plaats van €1000, mag er van consument Lisa worden verwacht dat ze weet dat dit aanbod een foutje is. Als Lisa het aanbod aanvaardt en Johan wil van de overeenkomst af, kan hij een beroep doen op een wilsgebrek. Hij heeft zijn wil gebrekkig geuit. Hij bedoelde iets anders.

Gerechtvaardigd vertrouwen

Wanneer Johan de premium laptop op zijn website zet met een prijs van €900 in plaats van zijn bedoelde €1000, Lisa het aanbod accepteert en Johan vervolgens een beroep doet op een wilsgebrek om de overeenkomst te ontbinden, kan Lisa hierop reageren. Zij kan dan een beroep doen op gerechtvaardigd vertrouwen. Lisa had namelijk een gerechtvaardigd vertrouwen dat de verkoper deze prijs bedoelde en dat er bijvoorbeeld sprake was van een korting.

Redelijkheid en billijkheid

Als de overeenkomst tussen Lisa en Johan in stand blijft, heeft Johan nog één kans om de overeenkomst te ontbinden. Namelijk door een beroep te doen op de maatstaven van redelijkheid en billijkheid. Dit kan alleen wanneer Johan ernstig wordt benadeeld door de overeenkomst.

Of een overeenkomst (on)aanvaardbaar is naar de maatstaven van redelijkheid en billijkheid hangt af van de omstandigheden van het geval.

Haviltex

In 1981 heeft de Hoge Raad uitspraak gedaan over het wel of niet ontstaan van een overeenkomst. Deze wordt nog steeds gebruikt. In het arrest formuleerde de Hoge Raad het Haviltex criterium:

“Het antwoord op de vraag of een overeenkomst tot stand is gekomen, is afhankelijk van hetgeen partijen over en weer hebben verklaard en uit elkaars verklaring hebben afgeleid en in de gegeven omstandigheden redelijkerwijs mochten afleiden. Aanbod en aanvaarding hoeven niet uitdrukkelijk plaats te vinden, zij kunnen in elke vorm geschieden en kunnen besloten liggen in één of meer gedragingen.”

Heeft u hulp nodig bij een overeenkomst?

Bent u een overeenkomst aangegaan en wilt u daarvan af? Komt uw wederpartij haar verplichtingen uit de overeenkomst niet na? Of wilt u hulp bij het opstellen van een overeenkomst?

Bij ons bent u aan het juiste adres. Onze juristen hebben veel ervaring met dit soort zaken en helpen u graag.

Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.

Nooit meer iets missen over het overeenkomstenrecht?

Meld u dan aan voor de maandelijkse nieuwsbrief. Hierin delen we de nieuwste en best bekeken blogs en delen we nieuws op gebied van het arbeidsrecht en overeenkomstenrecht.