Beginsel van hoor en wederhoor: wat betekent het?

In de rechtbank geldt het beginsel van hoor en wederhoor. Simpel gezegd betekent dit dat elke partij even vaak aan het woord moet zijn. Hoor en wederhoor is een grondbeginsel in het procesrecht en geldt daarom in alle gevallen.

Hoor en wederhoor volgens het wetboek

Het beginsel van hoor en wederhoor stamt uit het Romeinse procesrecht. Het beginsel is vastgelegd in artikel 19 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering. Artikel 19 luidt als volgt:

“De rechter stelt partijen over en weer in de gelegenheid hun standpunten naar voren te brengen en toe te lichten en zich uit te laten over elkaars standpunten en over alle bescheiden en andere gegevens die in de procedure ter kennis van de rechter zijn gebracht, een en ander tenzij uit de wet anders voortvloeit. Bij zijn beslissing baseert de rechter zijn oordeel, ten nadele van een der partijen, niet op bescheiden of andere gegevens waarover die partij zich niet voldoende heeft kunnen uitlaten.”

Wat betekent hoor en wederhoor?

Het beginsel van hoor en wederhoor houdt in dat een rechter twee zaken in acht moet nemen. Als eerste moet de rechter de partijen de gelegenheid geven hun standpunten naar voren te brengen en deze toe te lichten. Als tweede moet een rechter de partijen de kans geven om te reageren op de standpunten van de andere partij.

De rechter moet naar alle standpunten luisteren. De standpunten en argumenten die de partijen naar voren brengen, moet hij meenemen in zijn beslissing. De rechter mag zijn beslissing niet baseren op informatie van de ene partij waarover de andere partij zich niet voldoende heeft kunnen uitlaten.

Manieren van hoor en wederhoor

Het “horen” van partijen gebeurt vaak schriftelijk, door middel van conclusies of akten. Via zo’n schriftelijke stuk, bijvoorbeeld een dagvaarding, krijgen partijen de kans om hun standpunten te noemen en deze verder uit te leggen.

Rollen van de rechter, juristen en advocaten

Het is aan de rechter om tijdens het proces te bepalen in welke mate een partij zijn standpunten mag toelichten en bewijs mag leveren. Wanneer de ene partij hiertoe gelegenheid krijgt, mag een andere partij dat op gelijke wijze doen. De jurist of advocaat van een partij moet scherp in de gaten houden of zijn cliënt voldoende gelegenheid krijgt om te reageren en om tegenbewijs te leveren.

Een einde aan het debat

Hoor en wederhoor is geen oneindig debat, het proces moet een keer tot een einde komen. In de wet staat dat partijen in ieder geval mogen reageren in de vorm van een dagvaarding, een conclusie van antwoord, conclusie van repliek en conclusie van dupliek. De rechter mag partijen niet de mogelijkheid ontnemen gebruik te maken van deze handelingen. Op basis van de informatie uit de stukken neemt de rechter een beslissing over het verdere verloop van de zaak.

Hulp bij een gerechtelijke procedure?

Wilt u een gerechtelijke procedure starten, of start een ander een gerechtelijke procedure tegen u? De juristen van Nova Legal kunnen u bijstaan met advies en in de rechtszaal. Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.