Ga naar hoofdinhoud
Faillissementspauliana-wat-is-het-en-wanneer-kan-hier-beroep-op-worden-gedaan-?-Nova-Legal-Blog

Faillissementspauliana: wat is het en wanneer kan hierop een beroep worden gedaan?

Stelt u zich voor: u heeft een hoge vordering op een debiteur. Vervolgens wordt de debiteur failliet verklaard. U komt erachter dat de debiteur kort vóór het faillissement een dure bedrijfsauto voor een veel te lage prijs aan zijn zoon heeft verkocht. Als die auto niet was verkocht aan zijn zoon had niet alleen u, maar hadden ook andere schuldeisers, een grotere mogelijkheid gehad om uw vordering te verhalen op de debiteur.

In dergelijke situaties kan de curator die is aangesteld om het faillissement van de debiteur af te wikkelen u wellicht een helpende hand bieden. Door middel van het inzetten van de ‘faillissementspauliana’ kan de koopovereenkomst van de bedrijfsauto vernietigd worden. Door deze vernietigingshandeling gaat de bedrijfsauto weer behoren tot het vermogen van de debiteur, zodat het vermogen van de debiteur groter wordt en de schuldeisers een grotere verhaalsmogelijkheid hebben. In deze blog leggen we uit wat faillissementspauliana is, wat de vereisten zijn van het toepassen van faillissementspauliana en wanneer dit uitkomst kan bieden.

Wat is faillissementspauliana?

Een curator heeft in het faillissement van de gefailleerde onder bepaalde voorwaarden de mogelijkheid om een rechtshandeling, bijvoorbeeld een koopovereenkomst, die de gefailleerde vóór het faillissement heeft verricht te vernietigen. Dit noemen we ook wel faillissementspauliana. Voor faillissementspauliana is vereist dat bewezen kan worden dat de verrichte rechtshandeling onverplicht is verricht. Daarnaast moet de debiteur, en soms ook degene met of tegenover wie de debiteur de rechtshandeling heeft verricht, weten of behoren te weten dat hij door deze handeling de schuldeiser in zijn verhaalsmogelijkheid benadeelt. Alleen de curator heeft de bevoegdheid om de rechtshandeling te vernietigen. Voor een geslaagd beroep op faillissementspauliana moet de curator de volgende zaken aantonen.

Onverplichte rechtshandeling

Met een onverplichte rechtshandeling wordt bedoeld dat de schuldenaar de handeling moet hebben verricht zonder dat hij hier op grond van de wet of een overeenkomst toe verplicht was. Was er in ons voorbeeld hierboven géén verplichting om de bedrijfsauto te verkopen, dan is aan de eerste voorwaarde om de overeenkomst te vernietigen dus voldaan. In de praktijk is het soms lastig om aan te tonen of een rechtshandeling verplicht of onverplicht is verricht. Aangenomen wordt bijvoorbeeld wel dat er sprake is van een verplichte rechtshandeling als een factuur wordt voldaan op of na het verstrijken van de uiterlijke betaaltermijn.

Is er sprake van een verplichte rechtshandeling, ook dan kan de overeenkomst mogelijk nog worden ontbonden. In dat geval is het wel nodig om aan te tonen dat het doel van deze handeling was om deze schuldeiser meer voordeel te geven ten opzichte van andere schuldeisers.

Benadeling van de schuldeisers

Ten tweede moet gekeken worden of de rechtshandeling van de debiteur ervoor heeft gezorgd dat schuldeisers benadeeld worden. Hierbij moet een vergelijking worden gemaakt tussen de toestand van het vermogen zoals die nu is en zoals die zou zijn als de rechtshandeling niet zou zijn verricht.

In ons voorbeeld hierboven is het bijvoorbeeld duidelijk dat een dure bedrijfsauto voor een veel te lage prijs is verkocht, zodat de schuldeiser per saldo minder geld heeft waarop hij zich kan verhalen. Was de bedrijfsauto daarentegen voor een redelijke prijs verkocht, dan zou de schuldeiser niet zijn benadeeld, aangezien het vermogen per saldo niet verandert. De schuldeiser kan zich dan immers alsnog verhalen op het geld dat de debiteur heeft ontvangen voor de auto.

Wetenschap van de benadeling van de schuldenaar

Het volgende vereiste is dat de debiteur wist of behoorde te weten dat zijn handeling zou zorgen voor een benadeling van de andere schuldeisers. In de wet is opgesomd in welke gevallen wordt vermoed dat er sprake is van wetenschap bij de schuldenaar. Denk bijvoorbeeld aan het verkopen van goederen aan familie of zakenpartners. Ook is in de wet opgenomen dat vermoed wordt dat er sprake is van wetenschap van de benadeling als de rechtshandeling is verricht binnen een jaar voor de faillietverklaring.

In ons voorbeeld kan worden vermoed dat er sprake is van benadeling, omdat er een bedrijfsauto tegen een zeer laag bedrag is verkocht aan nabije familie, namelijk de zoon van de debiteur. Ook de timing van de verkoop speelt hierbij een rol. Immers, de bedrijfsauto is kort vóór het faillissement verkocht aan de zoon van de debiteur.

Wetenschap van benadeling van de wederpartij

Bij rechtshandelingen die ‘om niet’ worden geleverd, zoals een schenking, is de wetenschap van de benadeling door de schuldenaar voldoende voor een beroep op faillissementspauliana. In de andere gevallen, als er wél een tegenprestatie wordt geleverd, is er nog een aanvullende eis voor faillissementspauliana. In dat geval moet namelijk bewezen worden dat de wederpartij wist of behoorde te weten dat uit de rechtshandeling een benadeling voor de schuldeisers zou voortvloeien.

In ons voorbeeld betekent dit dat de zoon van de debiteur wist of behoorde te weten dat de verkoop van de bedrijfsauto voor een heel lage prijs ervoor kon zorgen dat schuldeisers van de debiteur hierdoor benadeeld zouden worden.

Wilt u meer informatie?

Faillissementspauliana is een sterk middel van de curator om ervoor te zorgen dat een rechtshandeling, zoals een overeenkomst, wordt vernietigd. Wilt u meer informatie over faillissementspauliana of over de mogelijkheden die u als schuldeiser verder heeft om uw recht te halen als een debiteur in faillissement verkeert? Neem dan contact met ons op. Wij geven u graag advies.

Neem contact op
Back To Top