Zorgverlof, wat is het en wanneer kan een werknemer aanspraak maken op zorgverlof?

Wanneer een werknemer voor een naaste moet zorgen, kan hij daarvoor in sommige gevallen zorgverlof opnemen. De rechten en plichten omtrent het zorgverlof zijn opgenomen in de Wet Arbeid en Zorg. Er kan sprake zijn van kortdurend of langdurend zorgverlof. In deze blog leggen we uit wat zorgverlof inhoudt, wanneer een werknemer aanspraak kan maken op zorgverlof en hoe het zit met de loondoorbetalingsverplichting tijdens het zorgverlof.  

Wat is zorgverlof?

Zorgverlof is het verlof dat een werknemer kan opnemen voor de noodzakelijke verzorging van een naaste. Hierbij gaat het om een ziek kind, een partner of ouders. Sinds 2015 is deze groep personen uitgebreid. Vanaf dat moment is het ook mogelijk om zorgverlof op te nemen voor de noodzakelijke verzorging van grootouders, kleinkinderen, broers of zussen, inwonende pleegkinderen, huisgenoten en bekenden kan er zorgverlof worden opgenomen.

Bij zorgverlof moet het gaan om noodzakelijke zorg die de betreffende werknemer moet verlenen, omdat er niemand anders is die deze zorg kan verlenen. Daarnaast moet er een medische noodzaak aan het verlof ten grondslag liggen. De werkgever kan van de werknemer verwachten dat hij voornoemde aantoont. Er wordt onderscheid gemaakt tussen kortdurend en langdurend zorgverlof.

Kortdurend zorgverlof

Bij kortdurend zorgverlof kan de werknemer aanspraak maken op maximaal twee keer zijn arbeidsduur per week. Bij een 40-urige werkweek, kan de werknemer dus in totaal 80 uur opnemen als kortdurend zorgverlof binnen twaalf maanden. De werknemer moet zo snel mogelijk aan de werkgever doorgeven dat hij gebruik wenst te maken van kortdurend zorgverlof. De werknemer dient verder aan te geven voor wie het zorgverlof wordt opgenomen en wat de reden is dat het verlof moet worden opgenomen. Ook moet de werknemer een indicatie geven van het aantal uur zorgverlof. Het zorgverlof kan in het geheel of in gedeeltes worden opgenomen.

Loondoorbetaling bij kortdurend zorgverlof

Tijdens het kortdurend zorgverlof heeft de werknemer recht op 70% van het maximumdagloon, met het wettelijk minimumloon als ondergrens. De werknemer heeft tijdens het zorgverlof geen recht op onkostenvergoedingen. De werknemer bouwt wel vakantiedagen op tijdens het kortdurend zorgverlof.

Langdurend zorgverlof

Bij langdurend zorgverlof kan de werknemer aanspraak maken op maximaal zes keer zijn arbeidsduur per week. Bij een 40-urige werkweek, kan de werknemer dus 240 uur opnemen als langdurend zorgverlof binnen twaalf maanden. De werknemer moet twee weken van tevoren een aanvraag daartoe doen bij de werkgever. De werknemer moet op dat moment ook aangeven hoe hij het verlof wil invullen. Langdurend zorgverlof kan in het geheel of in gedeeltes worden opgenomen.

Het aangevraagde verlof kan vroegtijdig worden beëindigd wanneer degene die zorg nodig heeft komt te overlijden of geneest. Wanneer het voorgenomen verlof na een bepaalde periode om welke reden dan ook niet meer nodig is, kunnen de werkgever en werknemer afspraken maken over het eerder terugkeren op de werkvloer.

Loondoorbetaling bij langdurend zorgverlof

Anders dan bij het kortdurend zorgverlof, heeft de werknemer tijdens het langdurend zorgverlof geen recht op loon. De werknemer bouwt wel vakantiedagen op tijdens het langdurend zorgverlof.

Kan er bij cao worden afgeweken van de wettelijke regels omtrent zorgverlof?  

Bij cao kan, ook ten nadele van de werknemer, worden afgeweken van de wettelijke regels omtrent de doorbetaling van loon. Het is dus ook van belang om op de hoogte te zijn van afwijkende of aanvullende afspraken die in de cao zijn opgenomen. Er kan echter niet worden afgeweken van de regel dat het verlof niet kan worden aangemerkt als vakantie.

Kan zorgverlof door de werkgever worden geweigerd?

De werkgever kan het verlof alleen weigeren als er sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Hiervan is niet snel sprake. De werkgever moet aantonen dat het bedrijfsbelang in het geding komt omdat de werknemer niet aanwezig is.

Tips voor de werkgever

• Houd goed bij hoeveel uur zorgverlof de werknemer heeft opgenomen in verband met de hoeveelheid kortdurend zorgverlof waar de werknemer recht op heeft;
• Let op de loondoorbetalingsverplichting bij kortdurend zorgverlof. De werknemer heeft recht op 70% salaris over de opgenomen uren kortdurend zorgverlof;
• Schakel tijdig een vervanger in bij langdurend zorgverlof als dat noodzakelijk is;
• Houd er rekening mee dat de opgenomen uren kortdurend als langdurend zorgverlof niet in mindering mogen worden gebracht op wettelijke vakantiedagen van de werknemer;
• Blijf met de werknemer in gesprek, zodat je begrijpt in welke situatie de werknemer zit. Dit zorgt voor wederzijds begrip en het zorgt voor een (blijvende) goede relatie tussen werkgever en werknemer.

Het is voor een werkgever goed om te weten wat de regels omtrent zorgverlof precies inhouden. Ook is het goed om hierover duidelijke afspraken te maken met de werknemer. Heeft u hierbij juridisch advies nodig? Onze juristen zijn gespecialiseerd in het arbeidsrecht en helpen u graag op weg. Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie.