Ouderschapsverlof, wat is het en hoe werkt het?

Werknemers met kinderen tot de leeftijd van acht jaar hebben recht op ouderschapsverlof. De regels omtrent ouderschapsverlof zijn opgenomen in de Wet Arbeid en Zorg. In deze blog leggen we onder andere uit wat ouderschapsverlof is, wanneer en hoelang een werknemer hiervoor in aanmerking komt en of een werknemer recht heeft op loondoorbetaling tijdens het ouderschapsverlof.

Wat is ouderschapsverlof?

Ouderschapsverlof is verlof dat een werknemer kan opnemen om tijd door te brengen met zijn of haar kind. Heeft een werknemer meerdere kinderen, dan geldt het ouderschapsverlof voor ieder van die kinderen. Ouderschapsverlof geldt voor ouders van biologische kinderen, inwonende adoptiekinderen, pleegkinderen en/of stiefkinderen die niet ouder zijn dan acht jaar.

Wat is de omvang van het ouderschapsverlof?

Een werknemer heeft ten hoogste recht op 26 keer het aantal uren dat hij per week werkt recht op ouderschapsverlof. Een werknemer die bijvoorbeeld 40 uren per week werkt, heeft dus recht op 1040 uren aan ouderschapsverlof.

Als een werknemer ouderschapsverlof wil opnemen, moet hij dit minimaal twee maanden voordat het verlof ingaat schriftelijk aanvragen bij de werkgever. In dit verzoek moet de werknemer opnemen hoe hij het verlof wil invullen. Het verlof mag namelijk in één keer worden opgenomen, maar mag ook verspreid over de periode voordat het kind acht jaar wordt, worden opgenomen. In een cao kan overigens worden bepaald dat de verlofaanvraag al eerder dan twee maanden vooraf moet plaatsvinden. Ook kan in de cao een andere, hogere of lagere, leeftijd van het kind dan acht jaar worden opgenomen.

Mag een werkgever ouderschapsverlof weigeren?

De werkgever mag in overleg met de werknemer tot maximaal vier weken voordat het ouderschapsverlof ingaat, de wijze van invulling van het verlof wijzigen. Dit mag alleen als de werkgever hiervoor zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen heeft. In uitzonderlijke gevallen kan de werkgever om dezelfde zwaarwegende belangen ook het verlof in zijn geheel weigeren.

In de praktijk blijkt dat een rechter een beroep op een zwaarwegend belang niet snel toekent. Zo oordeelde de rechter eerder dat, als een werknemer 1 á 2 dagen per week ouderschapsverlof aanvraagt, de werkgever dit niet mag weigeren wegens het ontbreken van een goede vervanger of wegens te hoge kosten van de vervanging.

Kan het ouderschapsverlof (tijdelijk) worden stopgezet of niet worden voortgezet?

In principe is de werknemer gebonden aan zijn aanvraag voor het ouderschapsverlof. Er zijn echter situaties denkbaar waarin de werknemer het verlof wil stopzetten of niet wil voortzetten en de werkgever hiermee akkoord moet gaan. Zo kan het ouderschapsverlof worden opgeschort in de periode waarin de werknemer zwangerschapsverlof, bevallingsverlof of adoptieverlof opneemt. Het ouderschapsverlof wordt daarna weer hervat.

Daarnaast kan ouderschapsverlof (tijdelijk) worden stopgezet indien er sprake is van onvoorziene omstandigheden van de werknemer. Denk bijvoorbeeld aan de situatie waarin de werknemer langdurig ziek wordt. In de cao van de werknemer kan overigens worden opgenomen dat het restant van het ouderschapsverlof komt te vervallen indien het verlof wegens onvoorziene omstandigheden wordt stopgezet.

Heeft een werknemer recht op loondoorbetaling tijdens het zorgverlof?

Een werknemer heeft voor de uren waarop hij ouderschapsverlof opneemt in principe geen recht op loondoorbetaling. Soms wordt in de arbeidsovereenkomst of toepasselijke cao opgenomen dat het ouderschapsverlof (deels) wordt doorbetaald. Dit is dus geen verplichting van de werkgever.

Wetswijziging per 2022

Het Europees Parlement heeft in 2019 een Europese richtlijn aangenomen waarin onder meer regels zijn opgenomen over het ouderschapsverlof. Naar verwachting wordt de Nederlandse wet per 2022 zo veranderd, dat ouders van een kind dat jonger is dan één jaar recht hebben op een uitkering van het UWV voor de duur van in totaal negen weken. De hoogte van deze uitkering zal 50% van het dagloon zijn tot hooguit 50% van het maximumloon. Het restant van het onbetaalde ouderschapsverlof blijft onverkort mogelijk tot het achtste jaar van het kind.

Hulp bij ouderschapsverlof

Of u als werkgever verplicht bent om akkoord te gaan met het verzoek tot ouderschapsverlof kan lastig te beoordelen zijn. Per geval zal gekeken moeten worden in hoeverre de aanvraag van de werknemer niet ingaat tegen de zwaarwegende belangen van de werkgever. De juristen van Nova Legal zijn gespecialiseerd in het arbeidsrecht en adviseren u hier graag over. Neem vrijblijvend contact met ons op voor meer informatie.