Week van de werkstress en het recht op onbereikbaarheid

De Nationale Week van de Werkstress vindt jaarlijks plaats in November en wordt georganiseerd door de OVAL (Organisatie Vitaliteit, Activering en Loopbaan). Het doel van deze week is om werkgevers en werknemers bewust te maken van de risico’s van werkstress. Daarnaast wil de OVAL werknemers en werkgevers bewust maken van hun verantwoordelijkheden hierin. Het onderwerp ‘werkstress’ speelt vooral op de werkvloer een steeds grotere rol. Corona is een ultieme stresstest (geweest) voor veel werkgevers en werknemers. Er werd immers een beroep gedaan op de mentale kracht van werknemers en organisaties door onder andere het thuiswerkbeleid.

Het gevolg van flexibele arbeidsomstandigheden

Mede naar aanleiding van corona hanteren steeds meer bedrijven flexibele arbeidsomstandigheden. Werknemers mogen hierdoor bijvoorbeeld zelf bepalen waar en wanneer zij werken. Voor veel werknemers is dit een mooie uitkomst, aangezien zij hierdoor werk en privé beter kunnen organiseren. Echter vergroot deze flexibiliteit de kans dat de balans tussen werk en privé zoek raakt. In vergelijking met jaren geleden pakken we bijvoorbeeld veel vaker onze telefoon om bijvoorbeeld (zakelijke) whatsappjes of e-mails te checken. Ook buiten werktijd gebeurt dit regelmatig waardoor we onbewust toch vaak nog met werk bezig zijn. Iedereen herkent vast de nieuwsgierigheid om na een melding van een nieuwe e-mail toch even snel te kijken. Dan kan je net zo goed even ‘snel’ reageren, toch?

‘Aan staan’ buiten werktijd zorgt voor werkstress

We willen constant op de hoogte zijn van wat zich op de werkvloer afspeelt. Dit komt mede door de toename van het gebruik van mobiele telefoons en mobiele apparaten. Mensen hebben het gevoel dat ze telkens werkberichten moeten checken en hierop zo snel mogelijk moeten reageren, ook ná werktijd. Dit kan (werk)stress met zich meebrengen en kan leiden tot gezondheidsproblemen zoals slecht slapen of uiteindelijk zelfs een burn-out.

Hoe bedrijven hiermee omgaan verschilt enorm. Zo staat in de cao voor de gehandicaptenzorg dat werknemers het recht hebben op onbereikbaarheid voor werk op vrije dagen. Daarentegen sporen ze bij het Amerikaanse bedrijf Amazon juist werknemers aan om dag en nacht bereikbaar te zijn.

Het wetsvoorstel ‘Wet op het recht op onbereikbaarheid’

In juli 2020 is het wetsvoorstel ‘Wet over de bereikbaarheid van werknemers buiten werktijd’ ingediend bij de Tweede Kamer. Met dit wetsvoorstel zouden werknemers het (vastgelegde) recht krijgen om ‘onbereikbaar te zijn buiten werktijd’. Dit wetsvoorstel zal een wijziging van onze huidige Arbeidsomstandighedenwet met zich mee brengen.

De Arbeidsomstandighedenwet regelt de bevordering van de gezondheid, welzijn en veiligheid van werknemers en zelfstandig ondernemers. Het doel van deze wet is om ongevallen en ziektes door werk te voorkomen.

Het wetsvoorstel lijkt een uitkomst te kunnen zijn in het kader van het verminderen van werkstress. Het zou dan namelijk ook ziektes door werk verminderen, wat precies het doel is van de Arbeidsomstandighedenwet. Het doel van de wetswijziging is het stimuleren van een goede balans tussen werk en privé. Hiermee worden de nadelige gevolgen van het ‘altijd bereikbaar moeten zijn’ beperkt. Iedereen moet immers verzekerd zijn van onverstoorde vrije tijd. Zo kan men ontspannen en eventueel voor kinderen of naasten zorgen. 

Tot die tijd

Het recht op onbereikbaarheid is nog niet in onze wet verankerd. Echter staat het werkgevers vrij om hierover afspraken te maken. In de arbeidsovereenkomst kan het recht om op een vrije dag onbereikbaar te zijn voor werk bijvoorbeeld worden opgenomen.

Om de werkstress enigszins te beperken, lijkt dit dan ook geen verkeerde toevoeging. Voor nu is het afwachten hoe het wetsvoorstel wordt ontvangen en wordt uitgewerkt. Wordt vervolgd!