De aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door werknemers en andere ondergeschikten (artikel 6:170 BW)

Stel dat uw werknemer tijdens een personeelsfeest brand veroorzaakt waardoor enorme schade ontstaat of dat uw werknemer letsel heeft opgelopen door toedoen van een andere werknemer, wie is er dan aansprakelijk voor deze schade? In beginsel is een werkgever altijd aansprakelijk voor schade veroorzaakt door een werknemer, ongeacht of de werkgever zelf een fout heeft gemaakt.

De aansprakelijkheid voor ondergeschikten betreft een risicoaansprakelijkheid. Een risicoaansprakelijkheid is, anders dan een schuldaansprakelijkheid, aansprakelijkheid voor schade die je niet zelf hebt veroorzaakt. De schade is veroorzaakt door iemand in jouw risicosfeer.

Wat zijn de voorwaarden voor aansprakelijkheid voor ondergeschikten?

Voor aansprakelijkheid voor ondergeschikten gelden de volgende drie voorwaarden:

Een ondergeschikte heeft een fout gemaakt

De aansprakelijkheid voor ondergeschikten geldt voor werknemers, aangezien een arbeidsovereenkomst per definitie ondergeschiktheid met zich meebrengt. Ook schade veroorzaakt door uitzendkrachten of vakantiewerkers ligt in de risicosfeer van de werkgever. In geval van aanneming van werk of een overeenkomst van opdracht is de opdrachtgever niet aansprakelijk voor fouten van ondergeschikten, tenzij dit specifiek in de overeenkomst is vastgelegd.

Verder dient de ondergeschikte ook een fout te zijn begaan. Er is sprake van een fout indien de ondergeschikte een toerekenbare onrechtmatige daad begaat. Indien er dus sprake is van overmacht aan de kant van de ondergeschikte, is de werkgever ook niet aansprakelijk voor de fout.

Degene in wiens dienst de ondergeschikte stond heeft zeggenschap over de gedragingen waarin de fout is gelegen

Voor zeggenschap over de gedragingen is voldoende dat de werkgever bevoegd is zeggenschap over het gedrag van de werknemer uit te oefenen. Hierbij is het niet van belang dat de werkgever daadwerkelijk instructies heeft gegeven aan de werknemer die de schade heeft veroorzaakt.

De kans op de fout is door de opdracht tot het verrichten van deze taak vergroot

Er moet wel duidelijk sprake zijn van een functioneel verband tussen de fout en het uitvoeren van de taak door een ondergeschikte. De kans op het maken van de fout door de ondergeschikte moet zijn vergroot door het opdragen van de taak. Het kan hierbij ook gaan om fouten die buiten de opgedragen werkzaamheden vallen.

 Een interessante casus omtrent de functionele samenhang van de fout van de werknemer en de dienstbetrekking speelde zich af in het partycentrum Groot Kievitsdal in Baarn.[1] In dit partycentrum vond een personeelsfeest plaats waarbij het gezelschap gezellig ging bowlen en aansluitend barbecueën. Tijdens het personeelsfeest werd er flink gedronken door de directeur, de werknemers en hun partners. Na de maaltijd hebben twee of meer werknemers, die bij de directeur aan tafel zaten, lampolie op het nog hete barbecuerooster gegooid, hetgeen vlammen heeft veroorzaakt. Vervolgens is er brand ontstaan waardoor het restaurant Groot Kievitsdal volledig is afgebrand. De schade was enorm. In dit arrest kwam de vraag aan bod of de werkgever ook aansprakelijk was voor brand dat is ontstaan tijdens een personeelsfeest. De Hoge Raad kiest in dit arrest voor een ruime benadering van het functioneel verband criterium. Dit betekent dat activiteiten die niet tot de ‘core business’ van de werkgever behoren, in de ruimste zin verband kunnen houden met de werkgeversaansprakelijkheid van artikel 6:170 BW. De Hoge Raad oordeelde dan ook dat de werkgever aansprakelijk was.

Opzet of bewuste roekeloosheid

De werkgever is niet aansprakelijk voor schade die is ontstaan door opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer. Echter, opzet of bewuste roekeloosheid van een werknemer wordt in de praktijk niet snel aangenomen. In het arrest Pollemans/Hoondert oordeelde de Hoge Raad dat een werknemer zich ten tijde van het veroorzaken van de schade daadwerkelijk bewust moet zijn geweest van het risico op schade en de gevolgen daaromtrent.[2] Zoals gezegd wordt dit niet snel aangenomen, omdat opzet of bewuste roekeloosheid van de werknemer een zeer zware norm is om aan te tonen.

Advies nodig over de aansprakelijkheid voor schade veroorzaakt door werknemers of eventueel andere ondergeschikten?

Wilt u als werkgever advies over aansprakelijkheid voor ondergeschikten en de voorwaarden hieromtrent? Of heeft u als werknemer schade veroorzaakt en erkent uw werkgever geen aansprakelijkheid? Neem gerust vrijblijvend contact met ons op!

[1] HR 9 november 2007, ECLI:NL:HR:2007:BA7557 (Groot Kievitsdal).

[2] HR 20 september 2009, ECLI:NL:HR:1996:ZC2142 (Pollemans/Hoondert).